Er is veel gezegd en geschreven over de dood, omdat het een onderwerp is dat iedereen aangaat. Mensen gedenken de dood meestal wanneer ze alleen zijn of zich eenzaam voelen. De dood is het einde van de beperkte levensduur van alle levende wezens. Het aantal ademhalingen van ieder persoon gedurende zijn leven in deze wereld is bepaald en vastgesteld. Wanneer hij de vastgestelde tijd bereikt, ervaart hij de dood. De dood is een van de belangrijkste waarheden die ieder mens, gelovig of niet gelovig, zal overkomen. Dit feit is verkondigd in verschillende verzen van de Qur'ān. Hieronder noemen wij een paar voorbeelden ervan:

De mens bestaat uit een lichaam en een ziel. Eigenlijk is het de ziel van de mens die de mens tot mens maakt en degene die alle handelingen van de mens verricht. Bijvoorbeeld, het is niet het oog dat ziet, maar de ziel van de mens. Het oog dient als een venster waardoor de ziel de buitenwereld aanschouwt. Het is niet het oor dat de geluiden hoort, maar de ziel. Het oor dient als een middel waardoor de ziel geluiden hoort. Wanneer wij over de dood van iemand spreken, spreken wij niet over de dood van zijn ziel. Wij bedoelen daarmee dat de ziel afscheid neemt van het lichaam. We kunnen dus zeggen dat het lichaam als een huis van de ziel dient en dat met de dood het huis van de ziel vernietigd wordt, waardoor de ziel zijn vrijheid verwerft. Dit kan geïllustreerd worden met een voorbeeld van een vogel die zijn vrijheid verwerft zodra de kooi waarin hij zich bevindt, wordt verbroken. Dat wil zeggen dat de mens in deze wereld zowel een lichaam alsmede een ziel bezit. Met de dood laat hij zijn lichaam (materieel aspect) achter en verhuist hij met zijn ziel naar ālem-ul berzah.

Aangezien ieder levend schepsel de dood zal proeven, is het meest vitale verlangen van de mens het overwinnen van de dood. Bovendien weet de mens niet wanneer hij zal overlijden. Omdat het elk moment kan geschieden, zoekt hij een weg om zich van deze eeuwige vernietiging te redden. Anders kan hij niet van deze wereld genieten. Degenen die niet in Allah en in het hiernamaals geloven beschouwen de ware betekenis van de dood, een dienstvrijstelling die iedere dag het lot is van honderdveertigduizend mensen, als een eeuwige verwoesting van het bestaan.
Waarlijk, de nooit sluitende poorten van het graf vergiftigen het behaaglijke leven van de godsloochenaars, brengen hen kwellingen en bitterheid en herinneren hen voortdurend aan het boven hun hoofd hangende einde. Sommigen ervan proberen er niet over na te denken zodat ze het genot van deze wereld niet verliezen. Om dit te kunnen realiseren belandt een gedeelte ervan in dronkenschap zodat het verstand zijn vermogen om te denken verliest. Een ander gedeelte van hen probeert elke minuut van hun leven ten volle te besteden, zodat ze geen tijd kunnen vinden om aan de dood te denken. Ieder weldenkend mens weet echter dat dit geen oplossing is om zich van de dood te redden. Zulke mensen doen niets anders dan zichzelf voor de gek houden. De toestand van dergelijke mensen kan vergeleken worden met degenen die vanwege de aanval van een vreselijke leeuw hun ogen sluiten, zodat ze zich voor het gevaar van de leeuw kunnen behoeden. Het is zeer duidelijk dat niemand de werkelijkheid kan veranderen in een andere toestand door zijn ogen te sluiten. Degene die zijn ogen sluit, verandert enkel en alleen voor zichzelf de dag in nacht. Indien iemand het ware gezicht van de dood niet kan aanschouwen en de ware betekenis ervan niet kan begrijpen, zullen psychische aandoeningen en gedragsstoornissen optreden bij hem.

De enige manier om uit deze impasse te komen, is door naar de realiteit van de dood met het licht van de Islam te kijken. Dat wil zeggen dat men alleen met het geloof in Allah en in het hiernamaals dit vreselijke probleem kan oplossen. Zodoende kan men begrijpen wat een grote genade het geloof inhoudt en hoe deze genade het leven van het leven vormt!

Teneinde deze kwestie nader aan het verstand te brengen, citeren we hieronder een waarheid die door de grote geleerde Bediuzzaman Said Nursi in de stijl van een gelijkenis is geschreven.

Eens bevond zich een soldaat op een slagveld. Hij kwam ten tijde van twijfel omtrent winst en verliest in een uiterst verschrikkelijke situatie terecht. Hij had aan zijn rechter- en linkerzijde twee ernstige diepe verwondingen opgelopen. Achter hem stond een grote leeuw alsof hij aan het wachten was om hem aan te vallen. Voor hem was een galg geplaatst waaraan al zijn geliefden werden opgehangen; ook hij zou aan de beurt komen. Ondanks de toestand waarin hij verkeerde, had hij nog een lange weg te gaan; hij werd namelijk verbannen. Terwijl die hopeloze soldaat in deze vreselijke toestand de wanhoop nabij was, verscheen er aan zijn rechterzijde een welwillende persoon en zei tegen hem: “Wees niet wanhopig! Ik zal jou twee spreuken leren. Indien jij daarvan goed gebruik maakt, zal die leeuw tot een paard transformeren die jou zal dienen en die galg in een gezellige schommel veranderen waarop je plezier kan hebben. Daarnaast zal ik jou twee geneesmiddelen geven. Indien jij ook daarvan goed gebruik maakt, zullen die twee etterende wonden in twee subtiele rozen veranderen die een mooie geur hebben. Bovendien zal ik jou een ticket geven, waarmee jij een afstand van één jaar vliegensvlug in één dag zal afleggen alsof je met een vliegtuig reist.
Hierna zag hij plotseling aan zijn linkerzijde een listige, dronken en misleidende duivelse man die allerlei sieraden, aantrekkelijke verleidingen, fantasieën en bedwelmende middelen met zich had meegebracht.

Die duivelse man zei tegen hem: “Hey vriend! Kom, laten we samen drinken en plezier hebben. Laten we naar deze mooie vrouwelijke gestaltes kijken, deze swingende muziek beluisteren en van deze lekkere spijzen eten.”
Vervolgens vroeg hij: “Hey, wat ben je aan het mompelen.”
De soldaat antwoordde: “Een spreuk.”
De duivelse man vervolgde: “Stop met die onbegrijpelijke handeling. Laten we het plezier dat we nu hebben niet verstoren.”
Hij vroeg weer: “Hey, wat heb jij in je handen?”
Die soldaat antwoordde: “Een geneesmiddel.”
Hij reageerde: “Gooi het weg. Je ziet er gezond uit. Je mankeert niets. Het is tijd om te genieten.”
Hij vroeg weer: “Zeg, wat is dat papier met vijf tekens?” De soldaat zei: “Een ticket; een reservering.”
Hij reageerde weer: “Verscheur het! Waarom zouden wij in deze prachtige lente op reis moeten gaan?”

Zo probeerde hij met allerlei listen hem te overtuigen.

Plotseling hoorde hij aan zijn rechterzijde een donderende stem: “Trap er niet in!” Zeg tegen die listige man: “Als jij de leeuw achter mij kan doden, de galg voor mij kan verwijderen, de wonden aan mijn rechter- en linkerzijde kan genezen en de reis die afgelegd moet worden kan voorkomen, doe dat en overtuig mij. Kom pas daarna mij roepen om te genieten. Anders zwijg. Ik wil horen wat deze welwillende persoon mij te zeggen heeft.”

Inderdaad, o mens! Weet dat die soldaat de mens, dus jou vertegenwoordigt. De leeuw stelt het doodsuur voor. De galg symboliseert de dood, het vergaan en het afscheid waarmee iedere vriend met het verstrijken van de tijd zijn afscheid neemt en verdwijnt. De ene wond stelt de verontrustende en grenzeloze machteloosheid en de andere wond de kwellende en eindeloze behoeftigheid van de mens voor. De verbanning, de reis symboliseert het leven waarin wij beproefd worden. Deze begint bij de baarmoeder en zet zich voort langs de jeugd, de ouderdom, de wereld, het graf en de wederopstanding. De twee spreuken zijn het geloof in Allah en het geloof in het hiernamaals.

Waarlijk, dankzij deze heilige spreuken dient de dood voor een gelovige als een gehoorzaam paard, dat hem van de wereldse kerker naar de tuinen van het paradijs en de tegenwoordigheid van de Barmhartige brengt. De gelovigen die de waarheid achter de dood hebben gezien, hebben om deze reden de dood aangenaam beschouwd. Nog voordat de dood tot hen kwam, hebben ze ernaar verlangd.

Wat betreft de twee geneesmiddelen, het ene geneesmiddel bestaat uit het tonen van geduld en het vertrouwen op de wijsheid van jouw Schepper. Inderdaad, welke zorgen kan een persoon nog hebben die met het besef van zijn eigen machteloosheid steunt op de Heerser van het universum Die met één enkel bevel alles tot stand brengt.^[4] Hij zal immers tegenover een angstaanjagende tegenspoed “Wij behoren toe aan Allah en tot Hem keren wij terug.”^[5] zeggen en met een gerust hart op zijn genadevolle Heer vertrouwen. Waarlijk, degene die Allah kent, zal van zijn eigen machteloosheid en godvrezendheid zaligheid ondervinden. Men kan in vrees inderdaad een zaligheid ondervinden. Bijvoorbeeld, indien een éénjarig kind voldoende intelligentie zou hebben en aan hem gevraagd zou worden welke toestand het fijnst en aangenaamst voor hem is, zou hij wellicht het volgende zeggen: “De toestand waarin ik met het besef van mijn eigen machteloosheid en zwakheid voor mijn moeders zachtaardige tik vrees, maar toch mijn toevlucht zoek tot haar liefdevolle schoot.” Echter, de liefde van alle moeders jegens hun kinderen is slechts een flits van de barmhartigheid van Allah. Daarom hebben volmaakte gelovigen in machteloosheid en godvrezendheid een dusdanige zaligheid ondervonden dat zij van hun eigen vermogen en kracht afstand hebben genomen en met hun machteloosheid hun toevlucht hebben genomen tot Allah; ze hebben machteloosheid en godvrezendheid voor zichzelf een bemiddelaar gemaakt.

Wat betreft het andere geneesmiddel, dat bestaat uit het verrichten van smeekbedes in dankbaarheid en het vertrouwen op de barmhartigheid van Allah. Inderdaad, hoe kan behoeftigheid kwelling veroorzaken en zwaar zijn voor de gast van Degene Die het gehele aardoppervlak als een tafel vol met gunsten heeft gedekt en het lenteseizoen als een boeket over die tafel heeft verspreid. Zoals eetlust de smaak van het eten vermeerdert, zo ook vermeerdert behoeftigheid de zaligheid die vanuit de verleende gunsten ontstaat. Net als de vermeerdering van zijn eetlust zal hij ervoor werken om een nog intensiever behoeftigheid te ervaren. Daarom waren volmaakte gelovigen tevreden met hun behoeftigheid. Dit wil niet zeggen dat men zijn behoeftigheid aan het volk laat zien en zodoende de houding van een bedelaar aanneemt, maar dat hij zijn behoeftigheid ten aanzien van Allah beseft en tot Hem smeekbedes verricht.

Wat betreft het ticket, deze bestaat uit het nakomen van de religieuze verplichtingen, met name het gebed, en het nalaten van de grote zonden.

Inderdaad, o mens! Indien jij over een gezond verstand beschikt, zal jij begrijpen hoe weinig er van jou gevraagd wordt en hoe gemakkelijk en licht het is om vijfmaal per dag te bidden en de zeven grote zonden na te laten en bovendien hoe belangrijk en aanzienlijk de resultaten, vruchten en voordelen ervan zijn. En tegen die duivelse man die jou tot zonden en losbandigheid aanspoort zal jij het volgende zeggen: “Indien jij de dood kan doden, de vergankelijkheid uit de wereld kan doen verwijderen, de machteloosheid en behoeftigheid van de mensheid kan opheffen en de poort van het graf kan sluiten, vertel het ons dan en we zullen luisteren. Anders, zwijg! In het universum (de grote gebedsruimte) heeft de Qur'ān het voor het zeggen. Laten we naar hem luisteren, met zijn licht ons verlichten, naar zijn leiding handelen en hem continu reciteren. Inderdaad, hij is degene die spreekt en degene naar wie geluisterd moet worden. Hij is de waarheid die van de Ware afkomstig is, die de waarheid spreekt en die de werkelijke wijsheid verspreidt.^[6]

Onder de verlichting van deze uiteenzettingen kunnen wij concluderen dat er een graf is en niemand kan dat ontkennen. Of men dat nu wil of niet, iedereen zal het graf ingaan. En hoewel het voor degenen die geloven als een poort dient naar een andere wereld die nog mooier is dan deze wereld, is het voor degenen die niet in het hiernamaals geloven, een poort naar een eeuwige vernietiging en een galg waaraan zowel zijzelf alsmede al hun naasten en geliefden worden opgehangen.